Sztuka romańska na przykładzie Opactwa Saint-Savin sur Gartempe

Sztuka romańska na przykładzie Opactwa Saint-Savin sur Gartempe

Opactwo w departamencie Vienne, znajduje się w miejscowości Saint-Savin. Założycielami wspólnoty byli bracia Savin i Cyprian, uciekający przed prześladowaniami w Macedonii. Po osiedleniu nad brzegiem Gartempe (miejscowość i gmina we Francji), schwytano ich i stracono. Trzysta lat później, po odnalezieniu ich szczątków, Karol Wielki ufundował w owym miejscu nową wspólnotę. W XII i XIII wieku trwały rozbudowy, które zostały zniszczone w czasie wojen religijnych. XVII wiek był czasem przeprowadzania restauracji budynku oraz wyposażania go w nowe elementy. Do dziś prowadzone są liczne prace remontowe, chroniące sklepienia i freski. W 1990 roku opactwo zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.


Pseudobazylika Saint-Savin sur Gartempe jest trójnawowa, a jej transept od strony wschodniej, kończy się apsydą otoczoną obejściem i wieńcem kaplic. Nawa główna jest wyższa od pozostałych dwóch, nie posiada także własnego doświetlenia (okien). Jej sklepienie kolebkowe, charakterystyczne dla sztuki romańskiej, zdobi najliczniejszy cykl w kościele, zawierający starotestamentowe dzieje od stworzenia świata do otrzymania przez Mojżesza praw z rąk Boga na górze Synaj. To dzieło kilku artystów, dlatego miejscami różni się od siebie stylem. Dominują jasne barwy, zarówno tworząc tło, jak i postacie. Można wymienić między innymi rozbielone brązy, ochrę, jasną zieleń oraz biel. To, co równie mocno rzuca się w oczy, to wyraźne kontury kształtujące formy, np. postacie i ich szaty. Występuje tutaj skomplikowany przebieg narracji – kierunek oglądania malowideł z zachodu na wschód, z przeskokami. Tylko jedna scena ma charakter symultaniczny, Stworzenie Adama i Ewy składa się z szeregu zróżnicowanych miejsc akcji, ukazanych równocześnie obok siebie, jako odrębne elementy dekoracji. Zaakcentowano również popularne motywy, takie jak: Arka Noego oraz Budowa wieży Babel (centralna część sklepienia). Wymienione sceny były również źródłem różnorodnej wiedzy. W Arce Noego statek ma formy łodzi wikingów, dziobnica ozdobiona jest głową potwora, widoczna jest także nadbudówka i sterówka, a w oknach dostrzec można egzotyczne zwierzęta. Patrząc na Budowę wieży Babel poznajemy źródło wiedzy o średniowiecznym budownictwie: architekt na wieży z węgielnicą w dłoni oraz robotnicy niosący ciosy kamienne. Przedsionek kościoła zdobi natomiast wizja powtórnego przyjścia Chrystusa na Sądzie Ostatecznym i sceny apokaliptyczne (Apokalipsa św. Jana). Krypta kościoła, to źródło wiedzy o historii świętych: Poitou Sawina i Cypriana.


Malarstwo romańskie dopasowywało się do architektury kościoła, dzięki czemu powstało słynne Prawo ram, czyli malowanie i rzeźbienie w obrębie danej przestrzeni architektonicznej, nie wybiegającej poza wyznaczoną przez obiekt ramę. Prowadziło to do deformacji postaci, nienaturalnych pozycji postaci oraz trudności w odczytywaniu przesłań. Mimo, iż to “udziwnienie” obecnie wydaje się mało logiczne, w owych czasach naśladowane było przez kolejne lata, w najpiękniejszych kościołach romańskich.

Dodaj komentarz