Wielka Piątka

Wielka Piątka

Pięcioczynnikowy model osobowości (w skrócie PMO), lub Big Five (nazwa pochodząca z j. angielskiego) czy w końcu „Wielka Piątka” jest obecnie najpopularniejszym modelem koncepcji osobowości. W jej skład wchodzą takie cechy, jak:

NEUROTYCZNOŚĆ (neuroticism) – zaliczamy tutaj lęk, agresywną wrogość, depresję, impulsywność, nieśmiałość. Określa, w jakim stopniu człowiek jest podatny na negatywne emocje. Możemy mieć do czynienia zarówno z niską, jak i wysoką neurotycznością – osoby neurotyczne gorzej radzą sobie ze stresem, mogą wydawać się nerwowe, niespokojne, zaś te, wykazujące niski poziom neurotyczności są bardziej zrównoważone emocjonalnie, zrelaksowane oraz potrafią radzić sobie z sytuacją stresową.

EKSTRAWERSJA (extraversion) – towarzyskość, serdeczność, asertywność, aktywność, poszukiwanie doznań, emocjonalność pozytywna. Jest to podejście człowieka do nawiązywania interakcji z innymi ludźmi – zarówno dotyczące ilości, jak i jakości tych interakcji. Tutaj również możemy mieć do czynienia z niskim i wysokim poziomem tej cechy. Osoby ekstrawertywne są zazwyczaj przyjacielskie, optymistyczne i dążą do nawiązywania kontaktów, natomiast introwertycy wolą spędzać czas w samotności, są nieśmiali, niekiedy wręcz unikają kontaktów społecznych.

OTWARTOŚĆ NA DOŚWIADCZENIE (openness) – wyobraźnia, estetyka, uczucia, działania, idee, wartości. Określa tendencje człowieka do poszukiwania nowych doświadczeń w życiu. Tak jak wyżej, możemy spotkać osoby skrajnie różne. Te, które charakteryzuje duża otwartość są ciekawe świata i chętniej podejmują decyzje, prowadzące do przeżywania nowych doświadczeń – chcą wciąż „uczyć się siebie” i tego co ich otacza. Z kolei osoby o niskiej otwartości mają konserwatywne poglądy, a ich zachowanie raczej kręci się wokół utartych schematów i poglądów nie wybiegających zbytnio od normy.

UGODOWOŚĆ (agreeableness) – zaufanie, prostolinijność, altruizm, ustępliwość, skromność, skłonność do rozczulania się. Jest to nastawienie człowieka do innych ludzi. Możemy być zarówno pozytywnie, jak i negatywnie nastawieni do innych – możemy komuś zaufać lub nie, możemy dążyć do współpracy albo wręcz odwrotnie, rywalizować na każdym kroku. Możemy być bardzo wrażliwi na sprawy innych albo zupełnie obojętni. Osoby ugodowe są bardziej sympatyczne, pozytywnie nastawione do innych oraz bardziej skłonne do pomocy niż te, które charakteryzuje mała ugodowość.

SUMIENNOŚĆ (conscientiousness) – kompetencje, skłonność do porządku, obowiązkowość, dążenie do osiągnięć, samodyscyplina, rozwaga. Określa nasze zaangażowanie, wytrwałość, umiejętność organizacji i motywację. Osoba sumienna jest zmotywowana do działania, wytrwała, punktualna, skrupulatna, rzetelnie wykonuje swoje zadania w pracy czy w szkole. Jednak w tym przypadku wysokie nasilenie sumienności może przerodzić się w pracoholizm czy czynności kompulsywne. Z kolei osoby mniej sumienne nie muszą oznaczać się tak skrajnymi cechami jak w powyższych czynnikach. Są co prawda mniej zmotywowane, potrzebują więcej bodźców, które pobudzają ich do działania i są mniej dokładne, ale nadal mogą wykonywać swoje obowiązki na przyzwoitym poziomie.

Dodaj komentarz